فاز های ماه : 8 حالت مختلف ماه

تماشا کردن ماه درخشان در آسمان شب برای همه ما لذت بخش است. وقتی که ماه کامل در آسمان دیده می‌شود با اشتیاق آن را نگاه می‌کنیم و به هم نشان می‌دهیم. تصویر ماه از روی زمین آنقدر زیباست که حتی در برخی فرهنگ‌ها مقدس شناخته شده و یا در برخی آیین‌ها پرستش می‌شود. در طول یک ماه قمری، حالت های مختلف ماه از روی زمین دیده می‌شود. گاهی فقط یک هلال باریک ماه دیده می‌شود و گاهی هم ماه کامل را در آسمان شب می‌بینیم. به این حالت های مختلف ماه اصطلاحاً فاز های ماه می‌گویند. در اینجا می‌خواهیم با فازهای مختلف ماه آشنا شویم و بدانیم چه زمانی دیده می‌شوند، دلیل آن چیست و هر آن چیزی که باید راجع به این سیاره زیبا بدانیم…

فاز ماه به چه معناست؟

فاز ماه یک اصطلاح نجومی است و منظور از آن تغییر شکل ماه به حالت های مختلف است. این تغییر حالت ها بر اساس تصویری که ما از سطح زمین دریافت می‌کنیم، تقسیم بندی می‌شوند. جالب است بدانید برخی از سیارات دیگر مثل عطارد، زهره و مریخ هم به کار می‌رود. زمانی که زاویه تابش نور خورشید به این سیارات تغییر می‌کند و در امتداد دید ما از زمین قرار می‌گیرد، مقدار نور متفاوتی از سطح آن سیاره به زمین منعکس می‌شود و این باعث می‌شود ما بتوانیم فاز های مختلفی از ماه و سیارات دیگر ببینیم. بخش روشن ماه که ما از سطح زمین می‌بینیم در واقع فاز ماه است.

فاز های ماه چه تأثیری بر زمین دارد؟

علم نجوم یک علم بسیار پرکاربرد است. به خصوص در گذشته ستاره شناسی و شناخت فاز های ماه نقش مهمی در جهت یابی برای مسافران داشت. دریانوردان هم برای ناوبری و جهتیابی از ستارگان و حالت های ماه استفاده می‌کردند. بنابراین مطالعه فاز های ماه کاربردهای زیادی برای انسان ها دارد.

علاوه بر این کاربرد‌ها، جالب است بدانید که گرانش ماه بر سطح زمین اثر گذار است. نیروی گرانش ماه باعث وجود نظم در چرخش زمین و فصل های سال است. این نیرو باعث می‌‌شود انحراف زمین در مدار خود ثابت باشد و در ایجاد فصول سال نظم و ترتیب ثابت وجود داشته باشد. علاوه بر این، ماه بر وضعیت جذر و مد دریاها، آب و هوا بسیار مؤثر است. به طوری اگر ماه وجود نداشت احتمالا حیات انسان ها در آن با مشکل مواجه می‌شد. بنابراین فاصله ماه از زمین و موقعیت آن نسبت به ما بر شرایط زیستی زمین تأثیر زیادی دارد.

حتی تحقیقات نشان می‌دهد که فازهای مختلف ماه بر طبیعت بدن انسان و خصوصیات او هم تا حدودی مؤثر است. به طور مثال در ابتدای ماه که اصطلاحا به آن ماه نو می‌گویند، انسان از نظر اخلاقی خسته و زودرنج تر می‌شود و احتمال ایجاد تنش عصبی در او بیشتر است و هر چقدر که جلو تر می‌رویم و ماه کامل تر می‌‌شود، انرژی در انسان و سطح زمین بیشتر می‌‌شود.

فاز های ماه

ماه در طول مدتی که به دور زمین می‌چرخد، در نیمه اول چرخش و نیمه دوم چرخش دو روند متفاوت دارد. در نیمه اول چرخش ماه به دور زمین، ماه در حال کامل شدن است و در نیمه دوم رفته رفته باریک تر می‌شود.

• فاز ماه نو: زمانی از چرخش ماه که این سیاره دقیقا بین خورشید و زمین قرار می‌گیرد، دورترین بخش ماه نسبت به ما توسط نور  خورشید روشن می‌شود و هلال باریکی از آن قابل مشاهده است. البته ماه نو اغلب تا 18 ساعت بعد با چشم دیده نمی‌شود و باید از تلسکوپ استفاده کرد. ماه نو فقط در مواقعی که کسوف رخ می‌دهد دیده می‌شود.
• فاز هلال ماه نو: همانطور که ماه در مدار گردشش به سمت شرق می‌رود، هلال باریک ماه در آسمان شب دیده می‌‌شود. در این حالت برامدگی هلال ماه به سمت غرب است.
• فاز قرص ماه: با گذشت چند روز هر چه ماه در مسیر گردشش جلوتر می‌رود، مساحت قسمت روشن هم از سمت مقعر ماه بیشتر می‌شود. در این حالت هلال ماه به شکل خمیده و دارای قوس در آسمان دیده می‌‌شود.
• فاز تربیع:  فاز تربیع ماه حدودا یک هفته بعد از ماه نو دیده می‌شود. در این مدت رفته رفته قسمت شرقی کره ماه روشن تر می‌شود و هلال بزرگتر از قبل دیده می‌شود. در زمانی که ماه به یک چهارم مسیرش در چرخش دور زمین می‌رسد، نصف النهارش روشن می‌شود و این زمانی است که ما شاهد فاز تربیع هستیم.
• فاز تثلیث: بعد از اینکه بیشتر از نیمی از ماه روشن شد، ما شاهد فاز تثلیث هستیم. این فاز ماه در واقع بعد از هفته اول اتفاق می‌افتد.
• فاز بدر: و اما نهایتاً در نیمه برج و حدود 14ام ماه قمری، که ماه در مسیر گردشش به نقطه رو به رو خورشید می‌رسد (زاویه 180 درجه) تمام قرص ماه روشن می‌‌شود و ما می‌توانیم ماه را به طور کاملاً روشن در آسمان ببینیم. در این فاز ماه کامل است.

---

از 15ام ماه قمری به بعد، رفته رفته بخش روشن ماه از سمت غربی تحلیل می‌رود. به این معنا که خورشید بر قسمت شرقی ماه می‌تابد. از این روز به بعد تمام مراحل گفته شده برعکس اتفاق می‌افتد. در مرحله اول فاز تثلیث کاهنده و سپس تربیع آخر اتفاق می‌افتد تا به هلال کاهنده ماه می‌رسیم.

تغییر فازهای ماه یک اتفاق منظم و تکرار شونده است که در طول هر ماه شاهد آن هستیم. ماه و حالتهای مختلف آن خوشبختانه در آسمان صاف به وضوح قابل مشاهده است و این جذابیت آن را برای همه ما بیشتر می‌کند. به همین دلیل حتی شما می‌توانید متوجه شوید که در شب تولدتان ماه در کدام فاز خود قرار داشته است؟ آیا در شبی که ماه کامل بود متولد شدید یا زمانی که هلال زیبایی از آن در آسمان می‌درخشید؟!