اغلب ما خورشید را به‌عنوان داغ‌ترین و بزرگترین جسم در منظومه شمسی تصور می‌کنیم و آشناترین جرم در کهکشان برای ماست. این گوی آتشین و زیبا نماد زندگی بخشی و نظم برای ما انسان‌هاست. اما وقت آن رسیده که این گوی آتشین را بهتر بشناسیم و از رمز و راز آن سر در بیاوریم…
خورشید یک ستاره‌ی درخشان از گازهای بسیار داغ است که در مرکز منظومه شمسی قرار گرفته‌است. نیروی گرانش آن به‌قدری قوی است که همه سیارات را در اطراف خود در مدارهای مشخص نگه داشته‌است. در هسته‌ی خورشید به‌طور مداوم عنصر هیدروژن به هلیوم تبدیل می‌شود و در اثر این واکنش انرژی و گرمای زیادی تولید می‌شود. بنابراین تمام انرژی از هسته آن تامین می‌شود. جالب است بدانید که رسیدن گرما و انرژی از هسته به سطح آن ۱۷۰ هزار سال طول می‌کشد. دمای سطح خورشید در حدود ۵۵۰۰ درجه سانتی‌گراد است این دما، دمای بسیار بالایی محسوب می‌شود و می‌تواند حتی الماس و گرافیت با جوش بالا را ذوب کند. ولی در مقابل دمای هسته آن بسیار خنک‌تر است.
خورشید چگونه تشکیل شد؟
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم منظومه‌ی خورشیدی یا همان منظومه شمسی در اثر فروپاشی یک ابر شامل گاز و گرد و غبار تشکیل شده‌است. بعد از این فروپاشی در اثر نیروی گرانشی که وجود داشت برخی از گرد و غبارها در نقاطی متمرکز و جمع شدند و همین موضوع باعث افزایش دما و فشار شد. درنتیجه در طول زمان بر اثر واکنش‌های انجام‌شده خورشید تشکیل شد. و بقیه گرد و غبارها هم اجرام دیگر آسمان را تشکیل دادند و بر اثر نیروی جاذبه خورشید در مدارهای مشخص به شکل دیسک هایی درآمده‌اند.
خورشید و دیسک های اطراف آن را می‌توانیم به‌طورکلی منظومه‌ی شمسی نام‌گذاری کنیم. خورشید به شکل گوی داغ با نیروی گرانش زیاد در مرکز کهکشان قرار گرفت و بعد از چند میلیون سال به شکل امروزی خود رسید. میدان مغناطیسی خورشید و واکنش‌هایی که بین زمین و آن رخ می‌دهد، باعث تشدید تغییرات آب‌وهوایی فصل‌ها و پدیده‌های مختلف نجومی می‌شود. در زمان تشکیل منظومه شمسی بیشتر موادی که پراکنده‌شده بودند در مرکز آن جمع شدند و به‌همین دلیل است که بیشترین جرم از منظومه شمسی مختص همین گوی آتشین است. درواقع 8/99% از جرم کل منظومه شمسی مربوط به آن است. اطلاعات بیشتر درباره این موضوع رو از ویکی پدیا میتونید مطالعه کنید.
ساختار
همان‌طور که می‌دانید مهم‌ترین بخش آن را گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل می‌دهند. البته فقط متشکل از این دو گاز نیست و عناصر دیگری مثل کربن، اکسیژن، نیتروژن، آهن، نئون، منیزیم و… هم بخشی از خورشید را تشکیل می‌دهند. اما بیشترین بخش یعنی ۷۲ درصد از جرم آن را هیدروژن تشکیل‌شده می‌دهد. ستاره خورشید سراسر از گازها و پلاسمای بسیار داغ تشکیل‌شده است و سه بخش هسته، منطقه‌ای تابشی و بخش همرفتی بخش های مهم در داخل آن هستند که داغ‌ترین قسمت آن را تشکیل می‌دهند. سه بخش دیگر فوتوسفر، کروموسفر و منطقه تاج بخش‌های بیرونی آن هستند.
هسته که داغ‌ترین بخش آن است، محل تولید انرژی و واکنش‌های هسته‌ای است. در هسته‌ی آن پدیده‌ای به نام هم‌جوشی هسته‌ای اتفاق می‌افتد. دمای هسته خورشید در حدود 15 میلیون درجه سانتی‌گراد است.
ناحیه تابشی دومین بخش و بخش میانی ستاره ی آتشین ماست. در این بخش گرمای تولید شده از قسمت هسته به سمت لایه‌های بیرونی‌تر حرکت می‌کند. این روش انتقال انرژی در این قسمت براثر تابش یون‌ها اتفاق می‌افتد. انرژی از یک یون به یون دیگر منتقل می‌شود.
بخش همرفتی خورشید بیرونی‌ترین لایه است که در آن انتقال انرژی از روش همرفتی اتفاق می‌افتد. در این قسمت مواد پلاسما مذاب به‌صورت جریان همرفتی گرم می‌شوند. موادی که به سطح می‌رود انرژی خود را از دست می‌دهد و دوباره به قسمت عمیق برمی‌گردد و گرما را دریافت می‌کند. دمای سطح این گوی با اینکه نسبت به دمای هسته بسیار کمتر است، اما همین دما می‌تواند کربن یا الماس را ذوب کند و بجوشاند.
سه لایه بعدی فوتوسفر، کروموسفر و تاج، بخش جوی و بیرونی سطح آن هستند که دما را به زمین می‌رسانند. در واقع این‌ها لایه‌های جو خورشید هستند که به شکل حلقه‌های قرمز و نارنجی دیده می‌شوند.
میدان مغناطیسی
همان‌طور که پیش‌از این گفتیم در مرکز کهکشان که خورشید قرار دارد میدان مغناطیسی بسیار قوی وجود دارد. همین باعث نگه‌داشتن سیارات، قمرها و تمام اجزای منظومه در مدار و جایگاه مشخص شده‌است. جالب است بدانید جهت میدان مغناطیسی خورشید هر ۱۱ سال یک‌بار عوض می‌شود. جابجایی این میدان مغناطیسی تأثیرات زیادی بر زمین دارد. میدان مغناطیسی خورشید آن‌قدر قوی و گسترده‌است که حتی دورترین سیاره و سیارک ها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آیا خورشید می میرد؟
این گوی آتشین هم مثل هر ستاره دیگری روزی بدنیا آمده و روزی می‌میرد و از بین می‌رود. اما چه زمانی این اتفاق می‌افتد؟!
می‌دانیم که پیوسته در هسته‌ی خورشید هیدروژن به هلیوم تبدیل می‌شود. زمانی‌که سوخت هیدروژن تمام شود، مرگ آغاز می‌شود. و به یک غول سرخ و بزرگ تبدیل می‌شود و لایه‌های بیرونی آن از هم فرومی‌پاشد. وقتی سوخت هیدروژن تمام می‌شود لایه‌های خورشید از سوخت کربن استفاده می‌کنند و درنتیجه هر لایه زودتر از لایه قبل نابود می‌شود. در هسته‌ی آن هم آهن شروع به جمع شدن می‌کند و در آخر به‌صورت یک انفجار بزرگ فرومی‌پاشد و انرژی بسیار زیادی را آزاد می‌کند. این انرژی به سوی بیرون از گوی آزاد می‌شود و منظومه‌ی شمسی را دربر می‌گیرد. وقتی انرژی به زمین می‌رسد تقریباً همه‌چیز را از بین می‌برد. زمانی که خورشید فروپاشیده شود، به یک ستاره نوترونی سفید تبدیل می‌شود. پیش‌بینی می‌شود این اتفاق تا ۶ میلیارد سال بعد رخ ندهد و احتمالاً تا قبل‌از آن نسل انسان‌ها منقرض شده‌است.
خورشید گوی آتشین منظومه شمسی بزرگترین منبع انرژی کره زمین است و تقریبا بر همه اجزای منظومه شمسی تأثیرگذار است. مرگ این گوی آتشین خوشبختانه به این زودی اتفاق نمی‌افتد و برای بشر نگران کننده نیست. تا اینجا اجزا و نحوه تشکیل و فعل و انفعالاتی که در آن رخ می‌دهد را بررسی کردیم. ولی باید بدانیم که دنیای نجوم یک دنیای بی پایان است و همواره راهی برای بیشتر دانستن وجود دارد…
به این مطلب امتیاز دهید
Rating 5.00 from 2 votes
مطالب مشابه
خریدن ستاره
بیشتر از سی سال است که نام‌گذاری و فروش اجرام آسمانی متداول و مرسوم شده‌است و سؤالی که برای افراد جامعه و ما پیش می‌آید این است که آیا کسی خواستار نام‌گذاری یا خرید ستاره یا اجرام آسمانی به نام خودشان بوده است یا خیر و یا این که آیا تاکنون کسی ستاره‌ای خریداری و به اسم خودشان نام‌گذاری کرده‌است؟
اولین سیاره ای که در آسمان ظاهر می شود؟
زیبایی آسمان می تواند هر انسانی را به خود خیره کند. این زیبایی در شب به دلیل وجود ستارگان چندین برابر می شود. زیبایی که بعضی از انسان ها به دیدن آن و بعضی دیگر به ثبت این لحظات می پردازند. دیدن ستارگان به کمک تلسکوپ یا حتی با چشم غیرمسلح یکی از تجربه های شیرینی است که افراد می توانند با کمترین هزینه آن را کسب کنند.
کدام ستاره با بینایی ارتباط دارد؟
توجه انسان ها فقط از لحاظ زیبایی به سمت ستارگان نبود؛ بلکه کاربردهایی که ستارگان در زندگی انسان ها دارند نیز از عجایب وجود ستارگان می باشد. در این سری از مقالات می خواهیم به این سوال پاسخ بدهیم که آیا می دانستید که ستاره با بینایی سنجی ارتباط دارد؟